Co to CITO?

Wydarzenie CITO (Cache In Trash Out®) to inicjatywa ekologiczna, związana z poprawą środowiska naturalnego realizowana przez społeczność miłośników Geocachingu. W grze Geocaching planszą jest cała Ziemia. Czemu więc przy okazji nie zrobić czegoś pożytecznego dla Matki Ziemi? W wolnym tłumaczeniu skrót CITO może znaczyć „podczas szukania keszy pozbieraj śmieci”. Są to specjalne Wydarzenia w ramach których jego uczestnicy biorą udział w akcji związanej z ochrona środowiska, aby można było się nim cieszyć podczas poszukiwania skrytek.

Jakie aktywności są wykonywane podczas spotkania? Najbardziej popularne to zbieranie śmieci i innych niepożądanych śladów bytności człowieka, ale też sadzenie drzew (świetne aktywności są organizowane przez lub przy udziale leśników), pielenie chwastów i innych inwazyjnych roślin, zbieranie nasion do wykorzystania w przyszłości,  wytyczanie szlaków, usuwanie powalonych drzew po wichurze, budowanie i wieszanie budek lęgowych dla ptaków lub nietoperzy (pod nadzorem instytucji odpowiedzialnej za ochronę przyrody). Zbieranie śmieci nie misi dotyczyć obszarów naturalnych, może być też wzdłuż ulic i chodników w miastach.  Katalog nie jest zamknięty i w porozumieniu z Centralą HQ może być to też inna inicjatywa pro-ekologiczna. Ciekawą formą CITO jest znakowanie szlaków turystycznych (zgodnie z Instrukcją znakowania szlaków turystycznych PTTK)

CITO może się wydarzyć na każdej wycieczce geocachingowej! Zbierz śmieci, które zobaczysz na szlaku. Posprzątaj teren dookoła każdej skrytki. Te małe uczynki sprawią dużo radości.

Kto może wziąć udział w takich imprezach? Chyba każda osoba, która wykaże do tego chęć. Należy jednak pamiętać że trzeba się odpowiednio przygotować. Wykonując prace porządkowe może się zdarzyć pobrudzenie własnej odzieży lub zranienie podczas wybierania potłuczonego szkła czy puszek po konserwach. Pomyślenie o odpowiedniej odzieży ochronnej i zasadach BHP na pewno zminimalizuje takie ryzyko. Osoba, która zamierza uczestniczyć w CITO powinna powiadomić o tym organizatora poprzez dodanie logu ‘Będę uczestniczyć”. Pozwoli to organizatorowi na odpowiednie przygotowanie potrzebnych materiałów lub narzędzi.

Spotkania CITO odbywały się doraźnie. Z okazji Światowego Dnia Ziemi – w wiosenne zrównanie dnia z nocą, a później z okazji ogłoszonego przez ONZ Międzynarodowego Dzień Matki Ziemi Centrala HQ uhonorowała uczestników wydarzeń CITO specjalną pamiątką do profilu. Te specjalne okresy to były najpierw pojedyncze dni, później pojedyncze tygodnie na wiosną i na jesień, obecnie są to 3-miesięczne sezony: wiosenny (marzec – maj) i jesienny (wrzesień – listopad). Niezależnie od przyznanych pamiątek Wydarzenie CITO może być przeprowadzone w dowolnym dniu roku.

Spotkania CITO organizowane są na całym świecie od roku 2002. W ponad 18 000 wydarzeniach tego typu wzięło udział ponad 360 000 osób. W Polsce do końca 2019 roku odbyło się 371 CITO. Pierwszym organizatorem CITO w Polsce był toczygroszek (CITO – UroCzysto).

Warto zauważyć że lokalna organizacja Geocaching Polska wraz z PTTK ustanowiły Odznakę PTTK Geocaching Polska. Odznaka została ustanowiona w czterech stopniach, do zdobycia najwyższego stopnia wymaganiem jest zorganizowanie Wydarzenia CITO.

Aby wziąć udział poszukaj Wydarzeń CITO swojej okolicy.

Organizuj wydarzenia CITO

Jeśli już wziąłeś udział w CITO i chcesz sam rozpropagować tą ideę oraz zrobić coś pożytecznego sam możesz zostać jej organizatorem.
Aby zorganizować wydarzenie CITO przejdź przez poniższą listę:

1.Na etapie planowania:

a. Wybierz miejsce. Wydarzenia CITO są organizowane przez geocacherów. Podobno keszerzy znają doskonale swoją najbliższą okolicę. Wiedzą jakie miejsca proszą się o poprawę swojego wyglądu. Wybierz zatem obszar, który dla Ciebie jest ważny, który wymaga dodatkowej uwagi. Jeśli nie masz pomysłu lub pewności które miejsce było by do tego najlepsze to skontaktuj się z zarządcą terenu, lokalną organizacją lub samorządem, aby wyznaczyć potrzeby lokalnej społeczności. Upewnij się, aby otrzymać pozwolenie na przeprowadzenie tej akcji.
b. Zarządca terenu musi zadeklarować odbiór zebranych śmieci. Zastanów się co zrobisz z tłuczonym szkłem (zwykłe plastikowe worki raczej się do tego nie nadają) czy znalezionymi oponami samochodowymi lub odpadami wielkogabarytowymi.  W przeszłości były akcje zbierania śmieci, które zostały w terenie po zebraniu i są tam do dzisiaj. Nie o to chodzi. Podobnie nie jest rozwiązaniem zabranie worków z zebranymi śmieciami przez organizatorów i podrzucenie ich w niespodziewane miejsce.
c. Ustal datę spotkania. Uwzględnij warunki pogodowe, których najczęściej możesz się spodziewać o tej porze roku. Ustal godzinę rozpoczęcia oraz godzinę o które akcja się skończy.
d. Czy Wydarzenie będzie odpowiednie dla małych dzieci lub rodzi z dziećmi?
e. Pamiętaj, że Wydarzenia CITO nie służą sprzątaniu własnych śmieci. Jeśli organizujesz Wydarzenie dla dużej ilości osób to CITO nie może być pretekstem do posprzątania to takim spotkani.

2. Jeśli wybrałeś obszar szczególny lub chroniony rozważ czy:

a. jakaś część wymaga szczególnej uwagi
b. jakiś obszar jest wyłączony z dostępu i nie wolno tam wchodzić (np. Rezerwat Przyrody)
c. wstęp do tego obszaru nie jest płatny, czy wolontariusze będą z tych opłat zwolnieni? Czy bezpiecznie zaparkują swoje auta?
d. na terenie występują inwazyjne lub niebezpieczne gatunki roślin?

3. Wyposażenie uczestników:

a. będą w okolicy czynne toalety?
b. wolontariusze będą mieli zapewnione rękawice czy worki na śmieci?
c. Czy śmieci będziecie zbierać w sposób selektywny? (osobno papier, osobno plastik, osobno szkło…). Wtedy wato pomyśleć o workach różnych kolorów, przeznaczonych do selektywnej zbiórki.
d. Najbardziej uniwersalnym narzędziem jest para własnych rąk. Ale przecież są dostępne inne narzędzia do porządkowania: szpikulec do zbierania papierów, łapka (przedłużenie ręki), grabie…
e. Podczas prac mogą się zdarzyć drobne urazy, ukąszenia przez owady, oparzenia słoneczne. Czy zapewnisz pierwszą pomoc?
f. Czy wolontariusze dostosują swój ubiór do zakładanych prac? Czy będą widoczni? (kamizelki)
g. Czy uczestnicy przyniosą ze sobą własny prowiant lub coś do picia?, mile widziane jest zapewnienie poczęstunku dla uczestników (pączki, batoniki).
h. Jeśli uczestnicy będą rozproszeni na dużym obszarze dobrze żeby wiedzieli jak skontaktować się telefonicznie w organizatorem.
i. Czy będzie gdzie umyć się lub wyczyścić ręce po zakończeniu akcji?

4. Jak długo trwa taka akcja?

a. Wydarzenia CITO mogą trwać kilka godzin (regulaminowe minimum to 1 godzina). Każda osoba sama decyduje jak długo może pomóc. Nic na siłę. Jeśli planujesz bardzo długą akcję rozważ kilka zmian. 2 godziny to dobry czas na grupę w której uczestniczą rodziny z dziećmi. Widać będzie efekt wykonanej pracy a dzieci nie będą się nudzić.

5. A właściwie to co tu jest do roboty?

a. Może niektórzy uczestniczyli już wcześniej w podobnej akcji i wiedzą co robić. Jednak dobrym zwyczajem jest poinformowanie na początku po co się tu spotkaliście, co chcecie zrobić, na jakim terenie, jaki jest planowany zakres prac lub harmonogram spotkania.
b. Możesz zademonstrować jakie prace są do wykonania, poinstruować w jaki sposób je wykonać.
c. Możesz wprowadzić elementy grywalizacji: podziel uczestników na grupy i po zakończeniu ustalcie która grupa była bardziej efektowna.

6. A jeśli zacznie padać deszcz?

a. W opisie wydarzenia podaj informacje co zrobisz w takim przypadku. Odwołasz akcję? Wstrzymasz? Czy w okolicy jest jakieś miejsce gdzie można bezpiecznie przeczekać silny deszcz?

7. Po zaplanowaniu tych wszystkich szczegółów musisz opublikować swoje wydarzenie.

a. Może być publikowane z 3-miesięcznym wyprzedzeniem, lecz nie później niż dwa tygodnie przed wybraną datą.
b. Uczestnicy powinni wiedzieć gdzie się mają spotkać. Co mają ze sobą zabrać a co będzie dostępne.
c. W odróżnieniu od zwykłego Wydarzenia na kordach startowych może chwilę po rozpoczęciu już nie być nikogo. Jak mają zareagować spóźnialscy?
d. Często porządkowany obszar jest w innym miejscu niż miejsce zbiórki. Dobrze użyć dodatkowych punktów trasy lub umieścić w listingu mapkę z narysowanymi obszarami planowanej aktywności.
e. Pamiętać też trzeba o wskazaniu najbliższego i dogodnego parkingu.

8. Po wysłaniu listingu do recenzji lokalny recenzent opublikuje Wydarzenie lub poprosi o wprowadzeniu zmian. Jeśli nie otrzymałeś odpowiedzi od swojego recenzenta w ciągu tygodnia sprawdź czy faktycznie wysłałeś listing do recenzji. Być może recenzent napisał uwagi w specjalnym komentarzu. Po zmianie w opisie ponownie wyślij go do recenzji.
9. Reklama – promowanie akcji. Może się tak zdarzyć, że wraz z zarządcą terenu wyznaczysz miejsce, przygotujesz materiały, umówisz firmę odbierającą śmieci a na spotkanie przyjdzie jedna osoba. Na 15 minut. Sam wszystkiego nie zrobisz. Zaangażuj keszerów:

a. Publikacja listingu Wydarzenia to rzecz niezbędna.
b. Opublikuj informacje o planowanej akcji na forach keszerów (np. na FB)
c. Skontaktuj się z lokalnymi mediami i poinformuj ich co robisz aby zachęcić innych do uczestnictwa i podnieść świadomość społeczną
d. Poproś lokalne firmy o przekazanie potrzebnych materiałów lub innych fantów na nagrody dla uczestników.

10. W dniu CITO

a. Przybądź na umówione miejsce wcześniej. Nie spóźnij się.
b. Zwróć uwagę na swoje powiadomienia czy ktoś nie zalogował jakiegoś ważnego pytania
c. Drobne przekąski mogą dodatkowo zmotywować uczestników. Jeśli o tym myślisz zrób to na początku. Nie każdy lubi jeść brudnymi rękami.
d. Zapytaj czy można robić zdjęcia pracującym wolontariuszom. Nie każdy może sobie tego życzyć.
e. Dopilnuj, aby każda osoba wiedziała co ma robić. Co jest celem i ja ma to wyć wykonane. Telepatia nie zawsze działa.
f. Wspólna praca może być dobrą zabawą.
g. Uzgodnij czas i miejsce zbiórki na zakończenie akcji.
h. Przekaż zebrane śmieci odpowiedniej firmie zajmującej się utylizacją.
i. Podziękuj uczestnikom za wykonaną pracę i poświęcony czas!